Płyn Lugola – właściwości i stosowanie

Płyn Lugola znany jest głównie z czasów wybuchu elektrowni jądrowej w Czarnobylu w 1986 roku. Jego wypicie miało chronić przed skutkami promieniowania radioaktywnego i jego niekorzystnego wpływu na tarczycę. Co wchodzi w skład tego płynu? W jakich przypadkach powinieneś go stosować? Poznaj odpowiedzi na te pytania!

Czym jest płyn Lugola?

Płyn Lugola to bezalkoholowy roztwór wodny jodu oraz jodku potasu. Jod to składnik, który pozytywnie wpływa na funkcjonowanie tarczycy. Znajduje się on np. w soli spożywczej. Naturalnie duże jego ilości występują w porze zimowej nad morzem w trakcie sztormu. Latem jest go stosunkowo niewiele.

Jod stymuluje tarczycę do produkcji hormonów takich jak FT3 (trójjodotyronina) i FT4 (tyroksyna), potrzebnych do prawidłowego funkcjonowania całego Twojego organizmu.

Historia płynu Lugola

Nazwa płynu pochodzi od nazwiska jego wynalazcy, francuskiego lekarza Jeane’a Auguste’a Lugola, który wynalazł go w 1829 roku, próbując stworzyć lek na gruźlicę.

Przyrządzony przez Lugola płyn niestety nie zadziałał, ale znalazł inne zastosowanie. Dzisiaj środek ten można dostać np. w aptekach i w sklepach ze zdrową żywnością.

Czym różni się płyn Lugola od jodyny?

Wiele osób uważa, że płyn Lugola jest tym samym co jodyna. Jednak skład obu tych produktów okazuje się różny – jodyna to roztwór jodu w alkoholu etylowym z dodatkiem jodku potasu.

Jodyna ma głównie właściwości antyseptyczne (odkażające), bakteriobójcze, przeciwwirusowe i grzybobójcze. Nie powinno się jej stosować doustnie, a jedynie zewnętrznie, na skórę. Świetnie sprawdzi się przy obtarciach, zadrapaniach czy niewielkich uszkodzeniach skóry. Używa się jej również do dezynfekowania skóry np. przed zabiegami chirurgicznymi czy operacjami.

Jakie właściwości ma płyn Lugola?

Płyn Lugola przeznaczony jest głównie do stosowania zewnętrznego, ponieważ tak jak jodyna, działa głównie odkażająco, bakteriobójczo, grzybobójczo i wirusobójczo.

Ze względu na dużą zawartość jodu pozytywnie wpływa na funkcjonowanie tarczycy. Na zalecenie lekarza płyn Lugola można stosować także doustnie. Środek ten hamuje jodochwytność tarczycy na około dobę i sprawia, że większość jodu, który dostaje się do organizmu, zostanie w tarczycy i nie przeniknie do gruczołu tarczycowego. Dzięki temu minimalizuje się ryzyko jego uszkodzenia.

Płyn Lugola może również stymulować tarczycę do produkcji większej ilości hormonów w przypadku jej niedoczynności.

Ze względu na właściwości barwiące płynu często stosuje się go także w przemyśle spożywczym. Dzięki niemu można np. wykryć obecność skrobi (którą zagęszcza się np. rozwodnione mleko) w produktach. Dodany płyn zafarbuje próbkę, jeśli znajduje się w niej poszukiwany składnik.

Kiedy stosować płyn Lugola?

Płyn Lugola znalazł zastosowanie głównie jako:

• preparat odkażający wszelkiego rodzaju otarcia, zadrapania i niewielkie rany;
• środek do płukania gardła w czasie infekcji bakteryjnych;
• preparat do rozcieńczania z gliceryną w celu pędzlowania migdałków i błony śluzowej gardła podczas chorowania np. na anginę ropną;
• środek do rozcieńczenia z wodą w celu płukania gardła;
• środek barwiący preparaty bakteriologiczne w celu uwidocznienia ich w rozmazie;
• preparat stosowany przed operacjami tarczycy;
• środek, który pozwala na wykonanie scyntygrafii, czyli badania obrazowego pozwalającego sprawdzić zdolność narządów i tkanek organizmu do gromadzenia różnych związków lub pierwiastków chemicznych. Przykładowo jod może gromadzić się bardziej w tarczycy niż w innych tkankach.

Kiedy nie powinieneś stosować płynu Lugola?

Zapobiegawcze stosowanie płynu Lugola bez konsultacji z lekarzem jest niewskazane. Może on wyrządzić więcej szkód niż pożytku, szczególnie w przypadku:

• otwartych, sączących się ran, ponieważ barwi je i utrudnia ich dalszą diagnostykę;
• zapalenia opryszczkowego skóry;
• poparzeń;
• ciąży i karmienia piersią;
• nadwrażliwości na jod;
• chorób nerek;
• nadczynności tarczycy.

Polskie i europejskie towarzystwa naukowe zgodnie informują, że profilaktyczne doustne stosowanie płynów z jodem może spowodować m.in.:

• zaburzenia układu pokarmowego;
• podrażnienie gardła i nosa;
• nadczynność tarczycy;
• alergię na jod;
• gorączkę;
• objawy ze strony układu krążenia;
• zwiększenie się ryzyka wystąpienia migotania przedsionków i udaru niedokrwiennego mózgu.

Mimo że o płynie Lugola słyszy się mniej niż kiedyś, nadal ma on szerokie zastosowanie nie tylko w medycynie, lecz także w przemyśle. Ceni się go za właściwości odkażające. Jego zapobiegawcze stosowanie należy jednak skonsultować z lekarzem, aby uniknąć potencjalnych skutków ubocznych.